U poglavlju IV Institucije i tijela EU nacrta Ustava rađenog za potrebe Evropske Komisije od 28 juna 2004.godine piše:
ODJELAJK I Institucionalni okvir u Članu I-19 pod naslovom »Institucije Unije«
- Unija će imati institucionalni okvir koji će imati za cilj:
- Da promoviše nejne vrijednosti
- Da unaprijeđuje njenen ciljeve
- Da služi interesima kako građana EU tako i državama članicama
- Da osigura koenzistenciju, efektivnost i kontinuitet njene politike i aktivnosti.
Institucionalni okvir uklkjučuje: Evropski Parlament, Savjet Evrope, Ministarski Savjet, Evropska Komisija, Sud Pravde Evropske Unije.
2. Svaka institucija će raditi sa limitirajućim moćima potvrđenim u Ustavu, u komforu procedure i uslova koji se nalaze van njega. Institucije će praktikovati zajedničku i iskrenu saradnju.
U Članu I-28 pod naslovom »Ministar Inostranih Polsova Evropske Unije«
1.Evropski Savjet, kvalifikovanom većinom, uz saglasnost Predsjednika Komisije, postavlja ministra inostranih poslova. Evropski Savjet može na isti način smjeniti ministra inostranih poslova.
2.Ministar inostranih poslova EU će sprovoditi zajedničku spoljnu i bezbjedonosnu politiku Unije. On ili ona će doprinjeti njegovim ili njenim predlogom izgradnje te politike, gdje će on ili ona voditi računa kao mandatari Savjeta. Isti će primjenjivati zajedničku bezbjedonosnu i sigurnosnu politiku.
3. Ministar inostranih poslova unije će predsjedavati Savjetom za spoljne poslove
4. Ministar inostranih poslova Unije će biti jedan od potpredsjednika Komisije. On ili ona će osigurati koegzistenciju spoljnih aktivnosti Unije. On ili ona će biti odgovorni unutar Komisije za odgovorne službenike za poslove spoljnih odnosa kao i za koordinaciju pitanja spoljnih aktivnosti Unije. Upotrebom ovih odgovornosti unutar Komisije, i samo za ove odgovornosti, Ministar inostranih poslova Unije će se graničiti sa procedurom Komisijie koji se u velikoj mjeri pominje u paragrafu 2 i 3.
[divider]
DELEGACIJA EVROPSKOG PARLAMENTA ZADUŽENA ZA PITANJE USTAVA
Sekretariat
Predmet: Kratak pregled Ustava EU usvojenog od strane Evropskog Savjeta u Brislu, 17/18 Juna 2004. godine
Evropski Ministar inostranaih poslova
Jedna od najvećih institucionalnih inovacija u novom Ustavu EU jeste svakako uvođenje institucije Ministra inostranih poslova, koga će postavljati Evropski Savjet kvalifikovanom većinom uz saglasnost Predsjednika Komisije. On će voditi zajedničku spoljnu i bezbjedonosnu politiku, predsjedavati Savjetom za spoljne poslove i obavljaće funkciju potpredsjednika Komisije. Predlaže se da nju ili njega postavlja Evropski Parlament kolektivnim glasanjem kao i mogućnost da ga isti razrješuje.
U dvostrukoj ulozi u Komisiji i Savjetu on ili ona će biti odgovorni da sprovode spoljnu politiku Unije u cjelosti. On ili ona će imati moć predlaganja, predstavljanja Unije samostalno ili pred Komisijom, i biće zadužen za Spoljni ili diplomatski servis Unije. Servis će se sastojati od zvaničnika iz odgovarajućih odjeljenja iz Sekretarijata Savjeta i Komisije, kao i osoblje sekondirano od strane nacionalnih diplomatskih servisa. Njegova organizacija i djelovanje će biti vođeno odlukom Savjeta poslije prihvatanja mišljenja Evropskog Parlamenta i potvrđivanja Komisije.
[divider]
Spoljna politika
Spoljno djelovanje
Najradiklanije promjene učinjene u Ustavu nalaze u dijelu koji tretira spoljno djelovanje, čak više nego u smislu institucionalne modifikacije, značajno u kreiranju mjesta ministra spoljnih poslova, nego u poboljšanju procedura koje će praktično ostati nepromjenjene. Uloga Evropskog Parlamenta u spoljnoj politici se neće promjeniti u osnovi, već će imati istaknutu ulogu u zajedničkoj trgovinskoj politici Unije, kao i u zaključivanju međunarodnih ugovora.
Zajeidnčka spoljni i bezbjedonosna politika
Implementacija ZSBP, jednoglasno od strane Evropskog savjeta ili odlukom Savjeta, izuzev u slučaju definasanim Ustavom ili gdje Evropski Savjet odluči drugačije, neće biti predmet uobičajene pravne procedure. Evropski parlament će od sada biti konsultovan kao sastavni dio pravca odlučivanja. Neka nova pravna baza će biti kreirana: solidarnost između država članica u sluačaju terorističkih napada ili prirodnih katastrofa, kao i međunarodni ugovori sa zemljama susjedima.
Bezbjedonosna politika će biti modernizovana u brojnim oblastima:
- Ažuriranje Petersburškog pitanja ( dodatne reference na pitanje uključivanja procesa razoružanja, vojni savjeti, post konfliktna stabilizacija i borba protiv terorizma, uključujući i akciju nadziranja van teritorija Unije u trećim zemljama);
- Kreiranje nove forme u smislu fleksibilnosti i saradnje u dijleu odbrane;
- Mogućnost da Savjet povjeri određenom broju zemalja članica zadatak da zastupaju vrijednost Unije.
- Mogućnost kreiranja, odlukom Savjeta usvojenom od strane većine, stalne strukture odnosa saradnje između zemalja koje ispunjavanju kriterijume i koje se slažu u odnosu na spospbnost vojne angažovanosti u aneksu Protokola sadržanog u Ustavu.
- Uvod u bližu saradnju u sferi recipročne odbrane, predočene u posebnosti obaveze za pružanje pomoći državama čalanicama u slučaju vojne agresije na njenoj teritoriji
- Kreiranje fonda za vojnu bezbjednost odvojeno od Budžeta Unije.
- Kreiranje Evrospke agencije za naoružanje, istraživanje i vojnu sposobnost.
- Definisanje procedure povećaje udjela u budžetu unije.
[divider]
PRAVCI BUDUĆEG RAZVOJA EVROPSKE DIPLOAMTIJE
Unutar Evropske Unije kod pojedinih političara naročito onih iz opozicije kao i kod većine novinara postalo je rutinsko pitanje da li treba imati ambasade po glavnim gradovima zemalja članica. Veliki broj političkih aktivnosti je skoncentrisan u Brislu sa aspiracijama da se uspostavi zajednička spoljna i bezbjedonosna politika, što dovodi u pitanje nastavak funkcionasanja nacionalnih ambasada jer se dovodi u pitanje svrha njihovih postojanja kao i troškova koje proizvode.
Najkrupnija pitanja kojima se opravdava postojanje nacionalnih ambasada u drugim zemljema EU su sljedeća:
– Izvještavanje o događajima i javnom mišljenju u zemlji prijema u pravcu donošenje odluka koje se odnose pitanje EU;
– Analiza dugoročnih kretanja unutar sistema s posebnim akcentom na proces Evropskih integracija;
– Uticaj, kroz direktne kontakte i javnu diplomatiju na, nacionalnih priprema na proces donošenja odluka u Brislu;
– Nastavak predstavljanja intelektualnog i kulturnog identiteta zemlje koju ambasada predstavlja u segmentima koji podsjećaju na “Evropu kao majku zemlju”;
– Promovisanje naučne saradnje;
– Promovisanje trgovine;
– Servisiranje Agencija za odnose s javnošću u Evropi gdje su mreže agencija postale izuzetno značajne; i
– Korišćenje konzularnog servisa, posebno za residente sa dužim boravkom.
Evropeizacija diplomatije će najvećim dijelom poduprijeti promjenu i samog tradicionalnog metoda diplomatije uopšte. Ove promejne su izazvane savremneim tehnološkim razvijem u transportu i informacionim tehnologijama. Na bilateralnom planu uloga stalnih diplomatskih misija se značajno promjenila i kao rezultat imamo mogućnost da lideri i zvaničnici između dvje zemlje mogu da komuniciraju bez akreditovanog posrednika u bilo kojem trenutku. Veći dio konzularnih i administrativnih pitanje se može riješavati uz pomoć IT (informacine tehnologije) opreme. Ono što ostaje kao potreba jeste kontakt sa sa vlastima zemlje prijema kao i sa pojedincima koji rade u konzularnom servisu. Takođe lična interakcija između lidera ne može biti prenošena preko Interneta. Zajedničko povjerenje i prijateljsto je nešto što je dans postao trend u komunikaciji između dva lidera i to je ono što ostaje kao potreba psihofizičkog osjećanja, a koja se još uvijek ne može prenositi preko Interneta. Međutim IT je dans omnogućio i malim zemljama da budu prisutene i da se nihov glas čuje.
Ono što predstavlja drugi fenomen jeste “Iluzija o familijarnosti”. Modernog diplomatu često dovodi u nedoumicu tradiocionalni način kontakata, jer bliski odnosi političara koji uspostavljaju jedni između drugih, rezultiralo je učestalim sasatancima na UN redovnih konferencijama ili pak unutar EU ili nekih drugih regionalnih incijativa. Evropska Unija je pravi primjer “odnosa unutar učionice”. Lična mreža političara, gdje jedni s drugima komuniciraju preko telefona, je dovela do nove strukture međunarodnih odnosa. Učestali i periodični sastanci generišu pitinje intimizacije ne samo političara kao kolega već njihovih načina mišeljenja ili načina na koji vode politiku, motiva kao i pozadine donošenja određenih odluka koje su donošene od strane zemlje koju predstavlja.
Međutim, u praksi političari još uvijek rade i funkcionišu na fonu nacionalnih politika. Iluzija o intimizaciji je veliki izaozov jer jedino ambasade koje svojim kontinuiranim praćenjem i izvještavanjem, kao i snadbijevanjem matične zemlje informacijama mogu da dopru do političkih mišljenja i kategorija njihovih kolega. I jedino ambasade mogu da rade na riješavanju biltaralnog problema ili realizaciji bilateralnog dogvora, kao i da u svakom trenutku prate situaciju i izvještavanju o njoj.
Sljedeće pitanje na koje treba dati odgovor za zemlje koje su članice EU ili to namjeravaju da postanu jeste strukturna reforma Ministarstva spoljnih poslova. Najvažniji korak jeste uspostavljanje organizacione šeme za potrebe Zajedničke spoljne i bezbjedonosne politike kao i COREU sisteme komunikacije, (brza distribucija i reakcija)., uključujući i uspostavljanje “Evropske korenspodencione jedinice” unutar političkog odjeljenja MIP-a. Za zemlje koje su članice potrebno je unutar MIP-a ili unutar vlade da postoji tehnički organ koji će biti spreman da realizuje proces predsjdavanja EU a za zemlje kandidate proces pregovaranja i ispunjavanja obaveza, što predstavlja koordinaciju, to je obično kancelarija za evropske poslove odnosno kancelarija za pridruživanje EU.
Kada govorimo o Evropskoj Diplomatiji moramo se osvrnuti na budućnost evropske spoljne politike. Konsolidacija na tom planu se dešava kao razvoj Evropske zajedničke spoljne i bezbjedonosne politike. Uticaj koji će ono izvršiti na tradicionalnu spoljnu politiku zemalja članica kretaće se u međudržavnim odnosima i onim sa određenim zajednicama. Drugi stub EU neće odmah nestati već će lagano gubiti svoju funkciju. Dugoročno posmatrano, politička unija će biti nezamisliva bez ujednačene spoljne politike kako i bez zajedničkog tržišta koje će biti bez trgovinske i tarifne politike ka inostranstvu. Kao najznačajniji argument uvođenja usaglašene zajedničke spoljne politike jeste svakako efektivnost koju će imati u odnosu na nacionalne spoljne politike. Ono što je najveći problem da bi EU postala “globalni igrač” jeste bolja i sadržajnija predstavljenost u svijetu. Sistem predsjedavanja na bazi rotacija ne odslikava i ne obezbjeđuje kontitnuitet spoljne politike već je ostavljeno svakoj zemlji da odredi svoje prioritete tokom šest mjeseci predsejdavanja. Razlike i sličnosti između Visokog predstavnika i Komisionara za spoljne poslove., gdje imamo da Visoki predstavnik kao član komisije djeluje po mandatu Savjeta. Evropski diplomatski servis koji treba da bude uspostavljen će biti rukovođen od strane Visokog predstavnik i sastojaće se od sljedeća tri elementa:
– integrisan od strane Generalnog Direktorata Evropske Komisije za spoljne poslove koji će korenspondirati sa Generalnim Direktoratom Sekretarijata Savjeta;
– Dalji razvoj Odjeljenja za planiranje u samostalno odjeljenje za analize u kojoj su zastupljene diplomate zemalja članica; i
– U trećim zemljama Delegacije Evropske Komisije će postati Delegacije Evropske Unije, koje će opsluživati cijelu uniju i sa uvedenim koordinirajućim funkcijama.
Predlog Evropske konvencije na ustavno pitanje je dovelo do preispitivanja uloge modernog diplomate kao i sastanci međuvladinih konferencija koje treba da definišu Zajedničku spoljnu i bezbjedonosnu politiku. Takva kretanja će mesumnjivo dovesti do rekonstrukcije i reorganizacije nacionalnih ministarstava spoljnih poslova država članica u pravcu istinske evropeizacije spoljne politike. Čak će i jedan broj važnih domena koji će nastaviti da funkcioniše u okviru pojedinih ministarstava spoljnih poslva biti bačen na kocku, jer nacionalni interes neće biti dijeljen sa interesom unije.
[divider]
EVROPEIZACIJA KAO JEDAN OD MODELA BUDUĆE DIPLOMATIJE
Evropeizacija kao model za budućnost diplomatije primjenjiv je posebno na najnapredniji dio zemljine kugle, Evropu. Unutar EU se trenutno vrši izmještanje nacionalnog diplomatskog servisa sa integrisanim medjunardonim servisom ili pak sa kompletnim zajedničkim servisom. To je svakako izazov za EU u svjetlu uvođenja funkcije ministra spoljnih poslova i sprovođenja zajedničke spoljne i bezbjedonosne politike EU. Unutar EU bilaterlane diplomatske misije u pojedinm zemljama su prevaziđene posredstvom unutrašnjih komunikacionih aktivnosti kao i uvođenjem Zajedničke spoljne i bezbjedosnose politike za ujedinjenu Evropu.
Preko-nacionalna kolegijalna soidarnost članica Komiteta koji predstavlja stalnost COREPER Savjeta EU, posebno predstavlja jedinstveni efekat angažovanosti nacionalnih predstavnika u svim osnovnim aktivnostima koje izgrađuju Evropu.
U skladu sa nacrtom novog ustava Evrope, predviđena je funkcija evropskog Ministra inostranih poslova u Članu I-28. Ovaj Ministar će istovremeno biti i Vice predsjednik Evropske Komisije i biće odgovoran za sprovođenje Zajedničke spoljne i bezbjednonosne politike u cijelosti za koegzisteniciju međunarodnih odnosa Evopske Unije i njeinih članica. Ministar će iznositi stavove EU na konferencijama i u međunarodnim organizacijama. U ispunjavanju svojih obvaveza minister će biti pomognut od strane Evropskog spoljnjeg akcionog servisa, koji će raditi u saradnji sa diplomatskim servisom država članica, nagalšeno u člani III-296.
Čak i u Savjetu Bezbjednosti UN, u kojem su dvije države članice EU , Britanija i Francuska, stalne članice Savjeta Bezbjednosti, postojaće jasna razlika: “Kada Unija definiše stav po određenom pitanju koje se razmatra na dnevnom radu SB, stalne članice SB koje su istovremeno i članice EU će pitati Ministra spoljnih poslova Unije da iznese stav Unije što je ujedno i nijhov stav, Član III-305.
Spolja posmatrano ovaj model izgleda kao unilateralna diplomatija. Odnosi unutar Unije su sve manje i manje diplomatski, u tradiocionalnom smislu te riješi. Analitičari procesa Evropskih Integracija su zaključili da su administrativni sistemi zamalja članica EU postali toliko povezani da se pojedina sekotrska pitanja iz politika zemalja članica koordiniraju preko nacionalnih granica bez uključivanja i prisustva akreditovanih diplomata.
Novi model diplomatije unutar Unije prolazi kroz proces izomorfizma. Koliko daleko ovaj proces integracije spoljne politike može da ide, govori i efekat centrifugalne sile koju će prouzrokovati 10 novih članica, najvećim dijelom manje razvijenih i više nacionalistički Istočni dio Evrope.
Uprkos narastanju EU integracija, bilateralni odnosi evropskih zemalja, uključujući i one koju su postavili sopstvene bilateralne odnose preko misija u glavnim gradovima, će nastaviti da postoje, čak i u slučaju da se njihova uloga promjeni. Mnoge zemlje u Evropi, dijelom zbog fizičke lokacije i istorije, još uvijek razmišljaju o spoljnoj politici na bilateralnim osnovama. Konzularni poslovi i veliki broj kulturnih akotvnosti, naravno iziskuju bilateralnu formu odnosa. Zbog heterogenosti zemalja članica, što smatra bogatstvom Unije nemoguće definisati zajedničku kulturnu strategiju Unije. Bilateralne ambasade, koje sada regularno ugošćavaju službenike drugih vlada, odjeljenja ili agencija kao i profesionalne diplomate, mogu takođe pružiti mogućnost smještaja za prije pomenuta lica. Drugi razlog koji ide na ruku da bilateralne ambasade ostanu unutar teriotrije EU jeste taj da postoji »iluzija familijarnosti« tokom procesa donošenja odluka u zemljama EU izazvanih regularnostima njenih sastanaka i frekventnošću konsultacija. Bilateralna diplomatija može biti korektivna pružati balans u odnosu na ove prezauzete efekte kalendara.
Ambasade pojedinih zemalja unutar EU izgubile su određene tradiocionalne funkcije. Npr, Saradnje putem pisama i isporuka formalnih demarša.
Rasprostranjenost konsenzusa koji ostvaruje evropska saradnja, može opstati jedino kada je održiv i stabilan konsenzus. Izvjestaj, Paschke’s sugeriše potrebu za bilateralnim misijama u Evropskoj Uniji između zamalja članica,
kao i rast potrebe, zato što se povećava potreba vlada da objašnjavaju politiku svojih zemalja javnosti ostalih zemalja članica. EU ima poseban izazov u poštovanju ovog demokratskog deficita, rasporstranjenost percepcije koju podupiru politika i odluke u Briselu i u Strazburu bez adekvatnog učešća ili čak znanja, na masu evropskih građana. Veoma niska izlaznost an Izborima za evropski parlament posebno u zemljama koje su skoro primljene u EU npr. Poljska u kojoj je izlaznost svege bila 20 %, dovode do zabrinutosti. Ova reakcija može takođe biti reakcija na kompleksan proces evropeizacije. Bilatreralna i multilateralna diplomatija u dijelu EU zemalja kao i diplomatija koja će biti ustavom uspostavljena treba da igraju veću ulogu unutar EU društva.
Dokumen možete prezzeti i u pdf formatu klikom na link NOVA EVROPSKA DIPLOMATIJA
