UVODNA RIJEČ
Arheološki lokaliteti u turističkoj ponudi Crne Gore nisu dovoljno predstavljeni, i treba još mnogo posla da se uradi na tom polju, jer su za sada prezentovani mozaici u Risnu, a Duklja bi trebalo da se još valorizuje i smatramo da ima još par nalazišta koja bi se mogla pripremiti za obilazak turista.
U zadnjih par godina imamo informativne table pored puteva u Crnoj Gori, koje upućuju na određena kulturna dobra. U gradskim jezgrima Budve, Kotora, Ulcinja, nije sve odrađeno kako treba ali, generalno, počelo se sa informativnim tablama, tako da je to jedan pozitivan primjer.
Pod različitim imenima Crna Gora je postojala više vjekova, a iz onih najranijih godina postojanja ima izuzetno kulturno, etničko i državno nasljeđe, koje je nedovoljno izučeno. Stari gradovi, iako su uglavnom zapušteni i nedovoljno istraženi, stražare iznad nas, našeg vremena, opominju na prolaznost i svjedoče o minulim vjekovima, civilizacijama i životu iz tog vremena.
Da bi kvalitativno-kvantitativni metod turističke valorizacije bio prihvaćen kao relevantan metod procenjivanja vrednosti kulturno istorijskog naslijeđa potrebno je uključiti stručnjake iz različitih naučnih oblasti. U cilju dobijanja objektivnijeg rezultata, turistička valorizacija treba da se vrši od strane stručnog lica iz oblasti zaštite spomenika kulture i iz oblasti istorije.
Posle sprovođenja turističke valorizacije subindikatori će ukazti da su utvrđenja turistički privlačna i podesna za razvoj turizma, posebno kulturnog.
Usled njihove teritorijalne grupisanosti na primorju ukazuje se mogućnost povezivanja kulturnog turizma sa nautičkim, eko i drugim oblicima turističkih kretanja. Odnosno, stvorili su se uslovi za stvaranje kompaktnog turističkog proizvoda. Međutim, srednjovekovna utvrđenja na primorju najbolje se mogu turistički predstaviti razvojem nautičkog turizma, kulturnog i manifestacionog.
U burnoj istoriji koju je Crna Gora proživjela nastale su prepoznatljive kulturno-istorijske cjeline, koje treba adekvatno zaštiti, turistički valorizovati i na kvalitetan način promovisati. Ovo nasljeđe posjeduje osobinu da bude zanimljivo, kako domaćim tako i stranim posjetiocima, čija prošlost ima udjela u stvaranju ovih kulturnih dobara.
Zaploviti Jadrasnkim morem ispred njegovog dijela crngorske obale noću, sa adekvatnim osvijetljenjem svih tvrđava i prepustiti se uticaju medoteranske klime znači prepustiti se jedinstvenom pejzažu, pronaći mjesto gdje su priroda i čovek našli harmoniju, diviti se srednjovekovnim utvrđenjima koja nikog ne ostavljaju ravnodušnim.
Master plan razvoja tematske kulturne rute Južni jadran će stvoriti okvire za usklađen, harmoničan sistem istraživanja, zaštite i turističke upotebe (interpretacije) rute i njenih klučnih atrakcija/lokaliteta, i time, uz ostale master planove, dati osnove za aktiviranje malog i srednjeg biznisa i perspektivan razvoj regije i osiguranje kvaliteta života njenog stanovništva.
Turistički potencijal kulturnoistorijskog nasljeđa nije dovoljno iskorišćen. Prije svega, postoji potencijal za razvoj tematske ture obilaska lokaliteta iz rimskog perioda, pri čemu je potrebno razraditi model profesionalne interpretacije ovih, ali i drugih spomenika kulture. Kao što je već naznačeno, u kontekstu lokaliteta iz doba Rimskog carstva, neophodno je uključivanje i drugih nalazišta, a u pogledu ovog dijela Crne Gore posebno administrativnog centra, NP Skadarsko Jezero, i određena podvodna nalazišta.
Cijela ruta od Herceg Novog do Ulcinja (ili obrnuto), niti pojedini njeni delovi, nisu šire percepirani kao jedinstveni prozvod, ni od strane privatnog sektora, ni od strane turista. Interpretacija rute gotovo da ne postoji. Interpretacija lokaliteta varira od jako dobre do izrazito slabe. Lokaliteti se mogu naći u turističkim brošurama lokalnih turističkih organizacija, kao i na njihovim (ili opštinskim/gradskim) internet prezentacijama, ali samo u formi informacije, bez potrebnih objašnjenja kako doći do lokaliteta, šta se tamo može očekivati.
S poštovanjem,
Mr Samir Hadžić
Direktor Instituta
[box type=”shadow” ]PREUZMITE IZVJEŠTAJ U PDF-u[/box]
