Na putu prema članstvu u Evropskoj uniji Crna Gora se susreće sa mnogim izazovima od kojih po svom obimu i složenosti, značajno mjesto pripada rješavanju problema iz domena zaštite životne sredine i održivog upravljanja prirodnim resursima. Rješavanje tog izazova nalazi izvanredno efikasan instrument u regionalnoj i susjedskoj saradnji u oblasti korišćenja resursa za održivi razvoj. Naime, pošto je u današnjem svijetu očigledno da se ni jedna zemlja, a ni savez zemalja ne može izolovano suočiti sa efikasnim rješavanjem problema zaštite životne sredine i održivog korišćenja prirodnih resursa, u Evropskoj uniji se značajna sredstva opredjeljuju za razvoj regionalne i prekogranične saradnje. Za Crnu Goru je od velikog značaja da je EU samo za Mađarsku izdvojila 100 milijardi evra isključivo za podršku projektima u okviru susjedske saradnje te zemlje, i to za projekte koji se ostvaruju u zemljama koje se graniče sa Mađarskom. Ti projekti treba prije svega da obezbjede zajedničko održivo korišćenje prirodnih i drugih resursa u pograničnim oblastima, pri čemu, na ovu podršku može da računa cijela Vojvodina i cijelo područje glavnog grada, Beograda.
Posmatrajući privrednu granu, turizam i njegove specifične oblike, kao što je ekoturizam, ruralni turizam, nautički turizam, i slični, bi mogli biti dragocjen alat za finansiranje zaštite osjetljivih oblasti i socio-ekonomskog razvoja stanovništva koje živi u tim oblastima, ili blizu njih. Za realizaciju načela održivog turizma od posebnog su značaja turizam u prirodi i ekoturizam, jer oni sami po sebi nužno moraju da obezbjeđuju poštovanje prirodne baštine i lokalnog stanovništva i usklađeni su sa ukupnim kapacitetom područja. Naravno, ne smije se čekati da sve mogućnosti i njihovu realizaciju neko pruži na tacni, već je za istinski održiv put, potrebno jačanje saradnje i partnerstva između istraživačkih “think tank”-ova, kako iz javnog sektora (državnih naučnoistraživačkih instituta, univerziteta), tako i civilnog sektora (stručnih udruženja, nevladinih organizacija i sl.), privrednih organizacija, lokalnog stanovništva i dr. Polazeći od zvanično proklamovanog strategijskog cilja jadranskih zemalja u oblasti kulture da se kulturno-istorijski resursi koriste u programima održivog razvoja, treba ukazati na činjenicu da je kulturno nasljeđe važan razvojni društveni resurs i da se u mnogim lokalnim zajednicama može upotrebiti za programe razvoja. Pri tome turizam pruža najbolje mogućnosti za to, jer razvoj kulturnog turizma zahtjeva i finansijski omogućuje kvalitetnije čuvanje i obogaćivanje kulturnog nasleđa i spomenika. Na to ukazuje i Generalna skupština Svjetske turističke organizacije (World Tourist Organisation – WTO): U Opštem kodeksu etike u turizmu u okviru „Načela”, ona ističe da turizam kao faktor održivog razvoja podrazumjeva da su učesnici u turizmu dužni da čuvaju prirodnu sredinu, kako bi se postigao stalan i održivi privredni razvoj kojim se mogu zadovoljiti potrebe sadašnje i budućih generacija. Tu se navodi i da oblici turizma koji su od koristi za očuvanje rijetkih i dragocjenih resursa, kao i izbjegavanje nagomilavanja otpada, moraju imati prioritetan značaj u svim nacionalnim strategijama privrednog, a posebno turističkog razvoja. Razvoj takvog turizma treba maksimalno podsticati kako na nacionalnom, tako i na lokalnom nivou, jer je neophodno podstaći povećanje korisnog uticaja na lokalnu privredu.
U ovom radu se najprije daje definicija održivog razvoja i razmatraju njegovi postulati. Zatim će se dati pregled prirodnih- i kulturno-istorijskih resursa, kao i povezanosti ovih resursa za održivi razvoj. Slijedi razmatranje međunarodne saradnje u održivom korišćenju prirodnih i kulturno-istorijskih resursa, i to sa ukazivanjem na globalnu povezanost i svjetske akcije, na regionalnu povezanost i saradnju, kao i na prekograničnu saradnju susjednih zemalja u ovoj oblasti.
S poštovanjem,
Mr Samir Hadžić
Direktor Instituta
[box type=”shadow” ]PREUZMITE KOMPLETAN PDF[/box]
